Οι αναγωγές και οι έμετοι είναι από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα που συναντούμε στα νεογνά και τα βρέφη και αποτελούν τα πιο κοινά συμπτώματα γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) ορίζεται ως η ακούσια παλινδρόμηση περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο και το φάρυγγα με ή χωρίς αναγωγές και εμέτους. Είναι ένα συχνά φυσιολογικό φαινόμενο το οποίο συμβαίνει κάποιες φορές την ημέρα, κυρίως μετά το γεύμα και δεν προκαλεί συμπτώματα (happy spitters- χαρούμενα μωρά με μικρές γουλιές). Περίπου το 70- 85% των βρεφών παρουσιάζουν αναγωγές (γουλίτσες) μέσα στους δυο πρώτους μήνες της ζωής, οι οποίες υποχωρούν αυτόματα πριν την ηλικία του ενός έτους.
Η νόσος από ΓΟΠ εμφανίζεται όταν η παλινδρόμηση γαστρικού περιεχομένου προκαλεί συμπτώματα που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής ή επιπλοκές όπως η ανεπαρκής πρόσληψη βάρους, προβλήματα σίτισης και ύπνου, χρόνια αναπνευστική δυσχέρεια, οισοφαγίτιδα (φλεγμονή στον οισοφάγο), αιματέμεση (εμετός με αίμα), άπνοιες, φαινομενικά απειλητικά για τη ζωή επεισόδια (apparent life threatening events). Ο επικρατέστερος μηχανισμός πρόκλησης νόσου από ΓΟΠ είναι η παροδική χαλάρωση του κατώτερου οισοφαγικού σφικτήρα.
Η προσεκτική λήψη του ιστορικού και η φυσική εξέταση, με προσοχή σε προειδοποιητικά σημάδια που παραπέμπουν σε άλλα αίτια, συνήθως επαρκούν για να θέσουν τη διάγνωση ανεπίπλεκτης ΓΟΠ. Η έναρξη συμπτωμάτων νόσου από ΓΟΠ μετά την ηλικία των 6 μηνών ή η επιμονή των συμπτωμάτων μετά την ηλικία του ενός έτους αυξάνει την πιθανότητα ύπαρξης άλλων διαγνώσεων. Συμπτώματα όπως απώλεια βάρους, πνιγμονή, λήθαργος, έντονη ευερεθιστότητα με ή χωρίς σε συνδυασμό με επαναλαμβανόμενες κινήσεις του αυχένα με τέντωμα προς τα πίσω σαν τόξο, επίμονοι έντονοι έμετοι σαν ρουκέτα, αιματέμεση ή απώλεια αίματος από το παχύ έντερο είναι μερικά από τα συμπτώματα που μπορεί να συνδέονται με άλλες παθολογικές καταστάσεις. Επειδή αυτά τα συμπτώματα δεν εμφανίζονται αποκλειστικά στη ΓΟΠ συνιστάται η εκτίμηση από ειδικό Παιδογαστρεντερολόγο. Ο σκοπός της περεταίρω διερεύνησης είναι να αποκλείσει καταστάσεις που μιμούνται την ΓΟΠ ή να διαγνώσει επιπλοκές της νόσου από ΓΟΠ. Η διερεύνηση μπορεί να περιλαμβάνει αιματολογικές εξετάσεις, ακτινολογικός έλεγχος του ανώτερου πεπτικού με σκιαγραφικό, γαστροσκόπηση με/ή μέτρηση του pH του οισοφάγου ανάλογα με τα συμπτώματα.
Όταν οι αναγωγές δεν συνοδεύονται από επιπλοκές κάποιες τροποποιήσεις στη δίαιτα και τον τρόπο σίτισης του μωρού μπορεί να βοηθήσουν. Στα βρέφη που θηλάζουν η συχνή διακοπή του γεύματος προκειμένου το βρέφος να ”ρευτεί” είναι βοηθητική. Στα παιδιά που δεν θηλάζουν τα μικρά και συχνά γεύματα είναι προτιμητέα. Μπορεί να συστηθεί κάποιο ειδικά επεξεργασμένο γάλα (πιο παχύρρευστο) ή υποαλλεργικό γάλα σε περιπτώσεις που η αλλεργία στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος μπορεί να συνυπάρχει και να επιδεινώνει την ΓΟΠ. Όσον αφορά τη στάση του σώματος κατά τη σίτιση, προτείνεται η υπερυψωμένη θέση της κεφαλής στις 20 με 30 μοίρες σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα.
Αν κριθεί απαραίτητο μπορεί να συσταθεί φαρμακευτική αγωγή στις περιπτώσεις οισοφαγίτιδας.
Συμπερασματικά οι αναγωγές είναι ένα καλοήθες φαινόμενο που συμβαίνει ακούσια και υποχωρεί με την πάροδο του χρόνου. Στις αναγωγές το γάλα που αποβάλλεται είναι μικρής ποσότητας σε αντίθεση με τους εμέτους όπου αποβάλλονται μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος και είναι μια πιο ενεργητική διαδικασία. Αν ωστόσο η κλινική εικόνα επιμένει και προστεθούν και άλλα συμπτώματα, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, κρίνεται απαραίτητη η εκτίμηση από ειδικό Παιδογαστρεντερολόγο.
Δέσποινα Τσίτα
Παιδογαστρεντερολόγος
Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
Karolinska University Hospital,
Stockholm, Sweden
