Κάποια από τα συχνά ερωτήματα που απασχολούν τους γονείς είναι το κατά πόσο το παιδί τους προσλαμβάνει τη συνιστώμενη ποσότητα βιταμινών και μετάλλων μέσω της διατροφής του ή κατά πόσο το παιδί θα επωφεληθεί από τη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής.
Η καλύτερη πηγή θρεπτικών συστατικών είναι μια ισορροπημένη δίαιτα που περιλαμβάνει πολλά φρούτα και λαχανικά, κατάλληλες ποσότητες πρωτεϊνών, φυτικών ινών και υδατανθράκων και περιορισμένη ποσότητα επεξεργασμένης ζάχαρης. Η δίαιτα αυτή είναι αρκετή για να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Η ισορροπημένη διατροφή βελτιστοποιεί την ανάπτυξη και την εξέλιξη του παιδιού ενώ μια λιγότερο υγιεινή διατροφή μπορεί να έχει αρνητικά βραχυχρόνια ή μακροχρόνια επακόλουθα στην υγεία όπως και τη σχολική επίδοσή του.
Τι είναι τα συμπληρώματα διατροφής?
Τα συμπληρώματα διατροφής είναι προϊόντα που προορίζονται για την ενίσχυση της ποσότητας των βιταμινών και των μετάλλων που προσλαμβάνονται μέσω της καθημερινής διατροφής. Κάποια συμπληρώματα περιλαμβάνουν μεμονωμένα μία βιταμίνη ή ένα μέταλλο, ενώ άλλα περιέχουν συμπλέγματα βιταμινών ή μετάλλων. Άλλα δημοφιλή συμπληρώματα είναι τα προβιοτικά (ζωντανά βακτήρια και ζυμομύκητες που βρίσκονται φυσιολογικά και στον εντερικό σωλήνα), τα πρεβιοτικά(ευρύτερη κατηγορία υδατανθράκων που βρίσκονται στις φυτικές ίνες και αποτελούν ”τροφή” για τα προβιοτικά), τα συμβιωτικά (συνδυασμός προβιοτικών και πρεβιοτικών). Συμπληρώματα διατροφής αποτελούν επίσης τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα ή ιχθυέλαιο, οι πρωτεΐνες/αμινοξέα, τα βότανα.
Πότε χρειάζονται?
Τα συμπληρώματα διατροφής είναι απαραίτητο να χορηγηθούν σε συγκεκριμένες ομάδες παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο χαμηλής πρόσληψης θρεπτικών στοιχείων, όπως:
- Παιδιά με διατροφικές διαταραχές (νευρογενή ανορεξία ή βουλιμία), παιδιά που ακολουθούν στερητικές δίαιτες
- Παιδιά με συγκεκριμένη διατροφή (π.χ. χορτοφάγοι ή παιδιά με τροφικές αλλεργίες που ακολουθούν δίαιτα αποκλεισμού από τροφές όπως τα γαλακτοκομικά)
- Παιδιά με χρόνια νοσήματα που έχουν αυξημένες βασικές ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά π.χ. σύνδρομα δυσαπορρόφησης από το γαστρεντερικό σωλήνα, μεταβολικά νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, ηπατοπάθειες και άλλα νοσήματα.
- Παιδιά που αθλούνται έντονα και δεν τρέφονται σωστά
- Παιδιά σε αποκλειστικό θηλασμό για περισσότερους από 6 μήνες
Είναι ακίνδυνα?
Παρόλο που πολλά συμπληρώματα διατροφής προέρχονται από φυσικές πηγές, το ”φυσικό” δε σημαίνει απαραίτητα και ”ασφαλές”. Κάποια συμπληρώματα μπορεί να είναι φτωχής ποιότητας ή επιμολυσμένα με φάρμακα, χημικές ουσίες ή μέταλλα. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες (Α, D, E, K) όταν ληφθούν σε ποσότητες μεγαλύτερες από τη συνιστώμενη ημερήσια δόση (RDA- recommended dietary allowance) μπορεί να είναι τοξικές. Κάποια από τα συμπληρώματα μπορεί να αλληλοεπιδράσουν με φάρμακα που ήδη λαμβάνει το παιδί ή να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες τα ίδια. Συμπληρώματα διατροφής αγνώστου προελεύσεως ή σύστασης από ασιατικές κυρίως χώρες στηριζόμενα στην παραδοσιακή/”λαϊκή ” ιατρική των χωρών αυτών έχουν κατά καιρούς ενοχοποιηθεί για οξεία ηπατική νέκρωση, μολυβδίαση και άλλες παρενέργειες και ως εκ τούτου πρέπει να αποφεύγονται. Ορισμένα ομοιοπαθητικά προϊόντα προωθούνται ως υποκατάστατα ανοσοποίησης αλλά δεν έχει αποδειχθεί πως προστατεύουν τα παιδιά από ασθένειες. Ο εμβολιασμός παραμένει η κύρια σύσταση για ανοσοποίηση σε ασθένειες που μπορούν να προληφθούν μέσω των εμβολίων.Συμπερασματικά
Υγιή παιδιά με ισορροπημένη διατροφή δεν έχουν ανάγκη τη χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής. Κανένα σκεύασμα δεν είναι εντελώς αθώο και πριν τη χορήγησή του είναι απαραίτητη η συμβουλή του παιδιάτρου, παιδογαστρεντερολόγου ή διατροφολόγου. Ο καλύτερος τρόπος πρόσληψης θρεπτικών συστατικών είναι μέσω των ίδιων των τροφών
Δέσποινα Τσίτα
Παιδογαστρεντερολόγος
Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών
Karolinska University Hospital,
Stockholm, Sweden
